ساعت 3 صبح با همسفرای خوبمون از تهران حرکت میکنیم و بعد از گزشتن از فیروزکوه به سمنان میرسیم .حالا دیگر حوالی صبح است و بعد از چرت شبانه در ماشین صدای پچ پچ همسفرای غریبه مون که میدونیم در آخر سفر از رفقای خوب ما خواهند شد و همچنین صدای لیدر تور از خواب بیدار میشیم.از سمنان گذر میکنیم و از جاده دامغان تا شاهرود حدود 200 کیلومتر فاصله داریم. منتظریم تا بقیه همسفرامون هم بیدار بشن به شهر شاهرود میرسیم . حالا تعدادی از بچه های تور برای خرید برخی اقلام مورد نیاز از مغازه های شاهرود پیاده میش. حالا دیگه خوابالوهای دیگه هم بیدارشدن و میشه گفت کسی تو چرت نیست.از شاهرود که حرکت میکنیم حدود 10 کیلومتر تا نزدیکی بسطام و مجموعه گردشگری دالاهو فاصله داریم تا یه صبحونه عالی رو با همسفران داشته باشیم. بریم با انرژی برای شروع یه تور عالی و هیجان انگیز.با انرژی هرچه بیشتر به ماشین بر می گردیم و حالا دیگه از اون خلوتی و سکوت شبانه و چرت ها خبری نیست . با همکاری و نشاطی که راننده خوش ذوقمون با موزیکاش ایجاد کرده فضا رو عوض میکنیم البته با هنرنمایی چندتا از همسفرای باحالمون.
1. روز اول بازدید از جاذبه های شاهرود و مجموعه بایزید بسطامی و شیخ ابوالحسن خرقانی .
اقامت شبانه در یک خانه بومگردی کاهگلی در روستای ابر .
2. روز دوم حرکت به سمت جنگل ابر و آبشار ها ی زیباش که در ادامه براتون کاملتر میگم.
در واقع روز اول بازدید از بناهای تاریخی و فرهنگی و معماری و تمون بشری هست و در روز دوم به دل جنگل و آبشار میریم تا از زیبایی های طبیعی خداوندی لذت ببریم.
بعد از صرف صبحانه به شاهرود میریم و از موزه آب، خانه یغمایی ها و موزه شاهرود دیدن میکنیم.
به موزه آب شاهرود میرویم،برای بازدید از این خانه باید ورودی کمی پرداخت بشه که با همکاری لیدر تور این کار برای تمام بچه های گروه مون انجام میشه.
این موزه اولین موزه خصوصی آب ایران زمین است و یک ساعت بازدید از آن زمان می برد.
این موزه در فضای مسقفی به مساحت 120 متر مربع و 350 متر فضای باز و در داخل عمارتی قدیمی به نام تکیه برنجی بنا شده است. این موزه شامل سه تالار است.
تالار اول : با رویکرد فرهنگ و تمدن کهن آب در ایران
تالار دوم مربوط به اشیا قدیمی در مورد آب
تالار سوم مربوط به تجهیزات و فناوری مدرن درباره آب و آبرسانی
در این موزه اشیائی مربوط به 500 سال پیش نیز موجود است، مثل : شیرآبخوری قدیمی، فنجان یا تاس اندازهگیری مدار آب، تلمبههای قدیمی و جهت یاب قنات و غیره. البته طبق آمار 300 شی در این موزه وجود دارد و قابل بازدید است..
به سمت خانه یغماییها میرویم. از موزه آب تا این خانه، با ماشین، حدود 20 دقیقه فاصله است.بازدید از آن رایگان است و نیم الی یک ساعت بازدید از آن زمان می برد.
خانه یغمایی تنها خانهی شهر شاهرود است .که بادگیر دارد و دلیل آن شاید این باشد که معماری یزدی، این خانه را در سال 1304 خورشیدی بنا کرده است. پلان این عمارت، یک حیاط مرکزی، دالانی که ورودی را به حیاط متصل میکند. حوضخانه، مهمانخانه، ایوان و آب انبار است. زمانی که به این عمارت رفتید، سری هم به ضلع شمالی خانه بزنید که اتاق زمستانه در آنجا قرار دارد.
البته در حال حاضر این خانه ساختمان اداره میراث فرهنگی شاهرود است، اما در طی ساعات اداری بازدید برای عموم آزاد است.
پس از ان به سمت موزه شاهرود میرویم که حدود 5 دقیقه با ماشین از این خانه فاصله دارد.
این موزه در خیابان فردوسی شهر شاهرود واقع شده است. موزه شاهرود، موزهای است که میتوان لقب اولین و غنیترین موزه استان سمنان را به آن داد. بازدید از آن رایگان است و حدود نیم ساعت زمان می برد.
این ساختمان دو طبقه با مساحت 468 متر مربع در سالهای 1306 تا 1307 برای بلدیه (شهرداری) بنا شد. این بنا یادگار اواخر دوران قجری و اوایل حکومت پهلوی است که از سال 1367 به عنوان موزه شاهرود کاربری دارد.
موزه شاهرود رویکردی استانی دارد، بنابراین اشیا و آثار باستانی که به استان مربوط میشود در آن موجود است.
طبقهی اول که یک راهرو و چهار اتاق دارد، موزه باستان شناسی است با اشیاء پیش از میلاد و پیش از اسلام، همانند: حفاری تپه سنگها، تپه سنگ چخماق شاهرود، تپه حصار دامغان و اشیای آبگینه و غیره.
در طبقهی دوم، موزهی مردمشناسی است که به گونهای نمایش رسم و رسوم و آداب و سنن و شیوه زندگی و پوشش و هنرهای دستی مردم استان است. در غرفهی پوشاک، آنچه بسیار قابل توجه و دیدنی است، پردهای هنر دست درویشی است با سی و دو قصهی مصور و چهارصد نقش از صورت انسان و حیوانها که این نقاشی، رنگ روغن است و در سال 1340 شمسی توسط دویش در کاشمر نقاشی شده و در سال 1369 مرمت شده است.
پس از بازدید این موزه به سمت بسطام میرویم و میتوانیم برای صرف نهار و قدری استراحت به مجتمع تفریحی اورس شاهرود برویم.
ناهار رو هم در مجموعه گردشگری دالاهو در یک کیلومتری بسطام صرف میکنیم تا بتونیم تا عصر و قبل از تاریکی به تمام دیدنی های مجموعه گردشگری بسطام و آرامگاه شیخ خرقان برسیم.
بسطام
از موزه شاهرود به سمت جاده بسطام حدود 20 دقیقه با ماشین فاصله است.
به مجموعه آرامگاه سلطان العارفین، بایزید بسطامی عارف بزرگ قرن 2 و 3 ه.ق میرویم. این مجموعه شامل: آرامگاه بایزید، مسجد و منار، مدرسه شاهرخیه، برج کاشانه، و بقعه است . برای بازدید نیاز به ورودی ندارد و 20 دقیقه زمان میبرد.
از مهمترین آثار معماری اسلامی در استان سمنان و شهر شاهرود به حساب میآید . گنجینهای از ادوار تاریخی مختلف از قرن 3 تا 5 هجری قمری یعنی سلجوقی، ایلخانی، تیموری، صفوی و قجری را با خود به یادگار دارد.
آرامگاه بایزید در گوشهای از صحن مجموعه در عین سادگی بنا شده است. سنگ مزار مرمر سفید با عبارتی از مناجات حضرت علی (ع) . آرامگاه دارای پنجره آهنی و مسقف است. وقتی به آرامگاه سلطان العارفین رفتید، در ضلع غربی مزار سه اتاق متصل به هم وجود دارد که این اتاقها روزگاری خانقاه وی بوده است. تزیینات گچبری این آرامگاه، مربوط به سدههای میانی اسلام است. محراب این خانقاهها بسیار زیبا و نفیس و دیدنی است.
در جوار مزار بایزید بسطامی، مقبرهای با گنبدی مخروطی و مشهور به گنبد رُک وجود دارد که این گنبد منسوب به امامزاده محمد (ع) فرزند امام جعفر صادق (ع) است، که ایشان برای راهنمایی بایزید در بسطام حضور داشتهاند. قرینهی گنبد رُک با قدری فاصله به سمت شمال مقبره، وجود دارد. در انتهای نوک گنبد، کاشیکاری فیروزهای شده است که جلوهای بسیار زیبا و چشمنواز دارد. میان این دو گنبد رگ، ایوانی مسطح و کوچک که انتهایش بن بست است، به نام ایوان غازان خان وجود دارد. زمانی که به این مجموعه آرامگاه رفتید، بازدیدی از این ایوان بلند داشته باشید که با اسلوب معماری بسیار درست و تزیینات گچبری بسیار زیبا و نیز نما و درب چوبی مشبک ساخته شده است.
به برج کاشانه میرویم. راه ورودی آن از دالان کوچک شبستان مسجد جامع میگذرد . این برج با استناد بر کتیبهی سردر آن، حدود 700 سال قدمت دارد. ارتفاع این برج از داخل حدود 24 متر و از بیرون حدود 20 متر است. فضای داخلی برج کاشانه ده ضلعی است و نمای خارجی آن سی ضلعی منتظم میباشد. در قسمت میانی برج چاهی عمیق تعبیه شده است. از برج کاشانه در دوره بعد از اسلام برای دیده بانی مجموعه بسطام استفاده میشده است . این نکته را هنگام بازدید برج به خاطر داشته باشید که برای صعود به کاشانه، باید از پلههای کوچک و تاریکی عبور کرد که اگر این شرایط برایتان سخت است، برای بالا رفتن از برج اقدام نکنید. زمان نیم ساعت بدون در نظر گرفتن صعود به برج است برای بازدید از آن کافی است بازدید نیاز به ورودی ندارد و رایگان است.
آخرین سایت گردشگری که در این مجموعه و در شهر بسطام خواهیم دید مدرسه شاهرخیه است که جنب مسجد جامع و برج کاشانه قرار دارد. مدرسه شاهرخیه یکی از بناهای مهم و اصلی مجموعه بایزید محسوب میشود که از سمت غرب به حیاط و مسجد بایزید راه دارد. وجه تسمیه آن به سبب نام سازندهی آن شاهرخ تیموری است. این مدرسه 1400 متر مربع مساحت دارد و در دو طبقه ساخته شده است. پلان آن مربع، مستطیل است و ایوانهای آن به سمتهای جنوبی، شمالی واقع شده است. دورتادور صحن مدرسه حجرههایی در طرفین ایوانها ساخته شده و معماری بسیار درست و شَکیلی دارد. طاق ایوان طبقه اول سبک کلیل آذری است و قوس ایوان طبقه دوم جناغی است و این گونه طراحی به دو سبک متفاوت، زیبایی خاصی به بنا بخشیده است. بازدید نیاز به ورودی ندارد و 20 دقیقه زمان میبرد.
گشت بعدی آرامگاه شیخ ابوالحسن خرقانی در میانه راه ما به سمت جنگل ابر است توقفی کوتاه میکنیم و حدود نیم ساعت را به بازدید از این باغ و محوطه و آرامگاه این عارف ایرانی می پردازیم.
به آرامگاه شیخ ابوالحسن خرقانی در روستای قلعه نو خرقان، در 24 کیلومتری شمال شاهرود میرویم. باغی بسیار زیبا میزبان آرامگاه این عارف برجسته قرن پنجم ه.ق است.
شیخ ابوالحسن خرقانی به سال 352 قمری در روستای قلعه نو خرقان چشم به جهان گشود. وی مرید بایزید بسطامی در راه طریقت بوده است و خرقهاش را از احمد بن عبدالکریم آملی دریافت کرده است. از مریدان صاحب نام او خواجه عبدالله انصاری را میتوان نام برد. وی شیخی بسیار تاثیرگذار در پیشروی جهانی فرهنگ ایران زمین بوده است . و نیز عارفی بسیار آزاد اندیش بوده که افق تفکرش به وسعت مردم گرایی جهانی بوده است.شیخ در سال 425 قمری در سن 73 سالگی چشم از جهان فروبست. ساختمان فعلی آرامگاه، در سال 1352 شمسی بازسازی شده و تنها بنای قدیمی در این آرامگاه، محراب بسیار زیبایی است که یادگار عصر ایلخانی میباشد. این محراب، تنها محرابی است که به سمت مغرب ساخته شده است. نوشتار فارسی روی آن این است: «گفت علی شیخ قدس الله رحمه: قبله بر پنج است؛ کعبه، قبله مومنان است. بیت المعمور، قبله فرشتگان است. عرش، قبله دعا گویان است و حق، قبله جوانمردان و دوستان.»
و همچنین شیخ ابوالحسن بر سردر خانقاه خود چنین نوشته بود. «هرکه در این سرا در آید، نانش دهید و از ایمانش مپرسید، چه آنکس که به درگاه باریتعالی به جان ارزد، البته بر خوان بوالحسن به نان ارزد.»
به سمت روستای ابر حرکت میکنیم . حدود نیم ساعت دیگه به اقامتگاه زیبا و گلی و نوستالژیک سپیدار در جنگل ابرمیرسیم.
شام مفصلی میل کرده و در فضای بالکن و حیاط شب نشینی دور آتیش و چای آتیشی رو نوش جان کردیم.
اگر به اقامتگاههای بومگردی بروید، میتوانید تاک پلو شاهرودی، دیگی و تهچین شاهرودی را امتحان کنید.
بعد از صرف صبحانه دلچسب در این خانه گلی 160 ساله راهی شدیم به سمت روستای ابر. تا جنگل تقریبا 12 کیلومتر، یعنی حدود 20 دقیقه زمان است تا به ابتدای جنگل برسیم.
نیمه اول سال از اواسط اردیبهشت تا اوایل مهر بهترین زمان برای سفر به جنگل ابر و تماشای پدیده اقیانوس ابر است. اما در فصل پاییز و زمستان بسیار سرد است و مسیر تردد آن در هنگام بارندگی مشکل خواهد بود.
اگر در فصول سرد راهی جنگل ابر هستید.حتما لباس گرم و تجهیزات خود را تکمیل کنید. در فصول گرم نیز علاوه بر لباسهای خنک و مناسب فصل حتما یک پانچو یا بارانی و یک لباس گرم برای ساعات پایانی روز بردارید. کفش مناسب کوهپیمایی به پا کنید. میتوانید در جیب کوچک کولهتان چند کیسه زباله و یک دستکش یکبار مصرف جای دهید.
-راه اول رفتن به جنگل ابر با ماشین شخصی است. زمانی که به ورودی این جنگل برسید، 5000 تومان به عنوان ورودی از شما دریافت میشود . یک کیسهی پلاستیکی هم در اختیارتان گذاشته میشود تا آشغالها را در جنگل رها نکنید. جادهی این جنگل ناهموار و فرسایشی است و ممکن است به ماشینتان آسیب برساند. پس باید با مراقبتهای زیادی رانندگی کنید.
-راه دوم که هم به نفع خودتان است و هم ماشینتان.هماهنگ کردن با یک ماشین آفرود برای پیمایش جادهی این جنگل میباشد. استفاده از راهنمایان محلی در پیمایش این جنگل و دیدن نقاط ناب آن بسیار کمککننده و حتی واجب است.
-راه سوم مختص کسانی است که میخواهند در این جنگل پیمایش داشته باشند. درست در وسط جنگل ابر، جادهای قرار دارد که این جنگل را به روستای شیرینآباد در استان گلستان وصل میکند. پیمایش این مسیر حدودا 5 تا 6 ساعت زمان خواهد برد . به هیچوجه نباید بدون راهنمای محلی و همراهی یک تیم به پیمایش آن فکر کنید!
برای رسیدن از جنگل ابر به منطقهی دالان بهشت که از ابتدای جنگل حدود 10 کیلومتر فاصله دارد. باید مسیرمان را از آنجا ادامه داده به سمت جایگاه بلند برویم که زیبایی غیرقابل وصفی دارد، و در ادامه، در مسیر آبشار آلوچال، به منطقهای میرسیم به نام تخت شبردی، که کافه دالان بهشت آنجاست و میتوانیم این بار چای یا دمنوش یا هر خوراکی دیگری را میان ابرها نوش جان کنیم. اما برای رسیدن تا این نقطه شما باید هم راهنمای محلی همراه داشته باشید، هم در پایین جنگل، قبل از ورود به این مسیرها، از مینی بوس و ماشینهایی که به بومیان راه بلد اختصاص دارد استفاده کنید که آنها شما را همراهی کنند.
– برای رسیدن به آبشار آلوچال که بسیار هم زیبا و دیدنی است. از منطقه تخت شبردی حدود 2 ساعت پیمایش در جنگل دارید. این مسیر، راه ماشینرو ندارد و مسیر فقط پیمایش است. پس اگر طالب این پیمایش هستید، تجهیزات و ملزوماتی مثل کفش مناسب که لیز نخورید. لباس مناسب، یک پوشش مثل بادگیر ضد آب و دیگر ملزومات یک سفر طبیعتگردی و جنگلنوردی را همراه داشته باشید.
جنگل ابر مرزی میان منطقه نیمه بیابانی سمنان و جنگلهای هیرکانی گلستان است. ارتفاع جنگل ابر از سطح دریا در کمینه 800 متر و در بیشینه 2700 متر است. همین اختلاف سطح از دریا و قرار گرفتن جنگل ابر در دامنهی نازک رشته کوههای البرز که باعث پدید آمدن این شگفتی طبیعت و اقیانوس ابر میشود.
جنگلهای هیرکانی مربوط به دوره سوم زمینشناسی (دوران ژوراسیک ) بوده و حدود 40 میلیون سال قدمت دارند. مساحت این جنگل 35 هزار هکتار است . پوشش گیاهی آن همچون، راش، ممرز، بلوط، توسکا و غیره و همچنین گونههای نادر گیاهی است. مشهوترین پوشش گیاهی این جنگل هیرکانی،گیاهی از خانوادهی سرو، به نام اورس است.
در فضای این جنگل، حدود 100 متر به گونه های گیاهان دارویی از جمله عصاره سرخدار که ماده درون این گیاه ضد سرطان خانمها میباشد، اختصاص دارد. این جنگل از پوشش جانوری متنوعی برخوردار است، مثل: خرس قهوهای، خوک وحشی، شغال، و پرندگانی چون، کبک، عقاب و کرکس و غیره.
برای صرف نهار هم قبل از رسیدن به جنگل ابر با یکی از راهنمایان محلی برای استفاده از ناهار رستوران دارند هماهنگ کرده بودیم که نهار را در فضای دلپذیر جنگل میل کنیم.
در پایان این سفر دو روزه با خرید از سوغاتی های روستای ابر و در مسیر بازگشت از جاده شاهرود و سمنان به سمت تهران بر میگردیم.
از سوغاتیهای معروف شاهرود، انگور این شهر و برگه قیسی است. میتوانید در شهر یا بازار شاهرود و حتی در روستای ابر این سوغات را بخرید.
پایان