دیدنی های آذربایجان غربی، این استان زیبا از شمال به جمهوری خود مختار نخجوان و کشور ترکیه ،از شرق به استان آذربایجان شرقی،از جنوب به استان کردستان و از غرب به کشور های ترکیه و عراق محدود می شود . براساس تقسیمات کشوری سال ۹۵ استان آذربایجان غربی دارای ۱۷ شهرستان ،۴۰بخش، ۴۲ شهر، ۱۱۳دهستان و ۴۵۳۱ آبادی دارای سکنه می باشد.
آنچه در این محتوا میخوانید:
جریانات آبی استان
شامل دریاچه ارومیه،رودخانه ها و تالاب های عمده استان می باشد.
دریاچه ی ارومیه
دریاچه ارومیه گودالی مستطیلی است که در غرب فلات آذربایجان از شمال به جنوب کشیده شده و با ابعاد وسیعی آب های حوضه های به مساحت ۳۵۰۰۰ کیلومتر مربع از فلات آذربایجان را جذب نموده و موجبات تقسیم طبیعی آذربایجان به دو قسمت شرقی و غربی را فراهم ساخته است.
رودخانه های عمده استان
عمده ترین رودخانه هایی که در حوضه های سه گانه مذکور وجود دارند عبارتند از:
الف_رودهای باراندوزی چای در حوضه غرب دریاچه ارومیه
ب_رودهای قطور،آق چای،زنگبار و الند حوضه شمالی دریاچه ارومیه تا رود ارس
ج_ رودخانه های زرینه رود (جغتای)،سیمینه رود (تاتائو)، مهابادرود و ساروق مهم ترین رودخانه های حوضه جنوب دریاچه ارومیه تا رای کوچک هستند.
تالاب های عمده استان
مساحت تالاب های استان بیش از ۷۰کیلومترمربع تخمین زده شده که برخی دارای آب شیرین و برخی آب شور هستند.
این تالاب ها محل زندگی بیش از ۱۴۰ گونه از انواع مختلف پرندگان آبزی می باشند که عمده ترین آنها : تالاب آغ گل ، بورالان ، یا ریم قیه و کینگور در شهرستان ماکو: تالاب ناور در شهرستان چالدران : تالاب آغ زیارت در شهرستان سلماس: تالاب جمال آباد در شهرستان ارومیه: تالاب حسنلو،سولدوز،یادگارلو،گرده قیط،میمند شیطان آباد و دور گه سنگی در شهرستان نقده: تالاب های کانی برازان،گروس،گپی باباعلی و سد انحرافی یوسف در شهرستان مهاباد، تالاب چنگیز بابا علی در شهرستان میاندوآب و تالاب سد انحرافی نوروزلو در شهرستان شاهیندژ می باشند.
آب و هوا
متوسط بارندگی درازمدت سالیانه استان ،حدود ۴۵۰ میلی متر می باشد که با توجه به متوسط بارندگی ۲۸۰ میلی متری در ایران در وضعیت خوبی قرار دارد.
به همین دلیل استان دارای رودهای دائمی زیاد است که کوهستانی بودن آن منجر به بارش برف ارتفاعات می شود.
جاذبه های کمتر شناخته شده طبیعی
کوه زندان برنجه
کوه زندان برنجه در ۲۵ کیلومتری شمال شهرستان تکاب و جنوب روستای برنجه واقع شده و دارای چشمه آهک ساز بزرگی به قطر ۱۰۰ متر و ژرفای ۷۰ متر است.
دریاچه ای آکنده از آب سرد و گاز کربنیک بوده و دیواره های آن لایه های نازک تر اورتن ساخته شده است.
چملی گول
این چمن شناور در ۲ کیلومتری روستای بدرلو از توابع بخش مرکزی شهرستان تکاب واقع شده پوشش گیاهی آن از نی های است که از به هم چسبیدن ریشه آنها بدون ارتباط با زمین که براساس فعل و انفعالات شیمیایی (دولین) بر روی آب شناور مانده، تشکیل شده است. این چمن به صورت جزیره ای متحرک به مساحت ۸۰ متر مربع بر روی برکه ای خودنمایی می کند که با وزش باد و جریان هوا و یا تکان خاصی به جهات مختلف تغییر مسیر داده و حرکت می کند. چمن مذکور به صورت معلق و شناور در وسط این برکه قرار گرفته و دارای پوشش گیاهی کاملا مطلوب و مناسب است حتی در فصل زمستان و سرمای هوا هم چمن آن ، سبز است.
پیست اسکی خوشاکو
در ۴۰ کیلومتری شهرستان ارومیه در منطقه راژان قرار دارد. پیست یکی از مناطق خوش آب و هوای کشور می باشد که مستعد ورزش های زمستانی ،گردشگری ورزشی و یکی از پیست های ۲۰ گانه کشوری می باشد.
سدحسنلو
در این جاذبه گردشگری می توان به منظور انجام فعالیت های تفریحی از جمله قایق رانی، ماهیگیری،اسکی روی آب و شنا استفاده نمود.
چشمه آب معدنی گراوان
در فاصله ۲ کیلومتری شهر ربط و ۱۲ کیلومتری شمال شرقی شهرستان سردشت واقع شده و از مهمترین چشمه های آب معدنی استان بشمار می آید.
غار آبی سهولان
غار سهولان یکی از مهمترین و کم نظیرترین غارهای آبی تاریخی و طبیعی کشور به شمار می رود این غار در ۴۶ کیلومتری جنوب غربی شهر مهاباد در مسیر جاده برهان که متصل کننده شهرهای مهاباد و بوکان می باشد، قرار گرفته است. ارتفاع سقف غار از سطح آب در حوضچه آخر ۵۰ متر و عمق آب در حوضچه میانی به ۳۵ متر می رسد.
موزه تاریخ طبیعی
موزه تاریخ طبیعی مشتمل بر بخش های آموزشی،فرهنگی ،سالن های نمایش نمونه های نادری از انواع جانوران شامل : پستانداران،پرندگان ،خزندگان، اکوسیستم های آبی و هفت اقلیم کشور نگهداری می شود .این موزه در ورودی شهر ارومیه می باشد.
پناهگاه حیات وحش حمامیان بوکان
به مساحت تقریبی ۳۵۰۰ هکتار از مهمترین زیستگاها برای پرنده میش مرغ در کشور به شمار می رود.از مهمترین گونه های جانوری این پناهگاه حیات وحش می توان میش مرغ،گرگ،سنقر،گندم زار،شغال ،کبک و بلدرچین را نام برد.
کتیبه عین الروم
کتیبه عین الروم یا اژدها بلاغی در محلی با همین نام در مسیر ارومیه به اشنویه و در کنار جاده آسقالته قرار گرفته و دارای ارتفاعی حدود ۱۵۰ سانتی متر می باشد.
این کتیبه در بالا به صورت هلالی شکل تراشیده شده که یادآور شکل کلی کتیبه های دوران اوراتو می باشد.
متن کتیبه که با خطوط میخی اوراتویی نقش شده ، با مفاهیم آب و آبیاری است . در پایین دست کتیبه چشمه پر آب و بسیار گوارا قرار دارد.
اولین ها در آذربایجان
ارومیه به عنوان شهر دارای اولین بیمارستان و مدرسه به شیوه نوین ،اولین مرکز آموزش پزشکی ،اولین شبکه تلویزیون محلی، اولین نشریه محلی درایران، پایتخت والیبال ایران ، دومین شهر پر ترافیک ایران شناخته شده است. درانشاط ، پاریس ایران ،شهر آب ،شهر ادیان ، مذاهب و اقوام از القاب ارومیه است.
معرفی بناهای تاریخی
بازار ارومیه
مجموعه بازار تاریخی ارومیه در مرکز شهر و در میان بافت تاریخی شهر واقع شده است. قدمت کالبد فعلی این مجموعه به دوره های سلجوقی تا قاجار می رسد. این بازار دارای ۱۰۰۰ باب مغازه با مشاغل متفاوت و تعداد ۷ تیمچه و سرای بزرگ ،پنج حمام قدیمی و یک باب مسجد می باشد.
مسجد سردار
مسجد سردار ارومیه در خیابان امام واقع شده و قدمت آن به دوره قاجاریه می رسد که با الگوی مساجد شبستانی و با پوشش طاق آجری اجرا شده است. بانی این مسجد عبدالصمد خان پدر آقاخان و جد عظیم سردار می باشد که شخص اخیر در سال ۱۳۳۰ ه.ق مسجد را مرمت نموده و در سال ۱۳۳۱ ه.ق ساعت بزرگی که ساخت هانوفر آلمان است در بالای ورودی مسجد نصب کرد.
در سال های اخیر این بناهای تاریخی مرمت و ساعت جدیدی در محل ساعت قدیمی نصب و ساعت تاریخی یاد شده قدیمی به موزه مردم شناسی ارومیه انتقال یافته است.
مسجد جامع ارومیه
مسجد جامع ارومیه در ضلع جنوب شرقی بازار واقع شده و از مهمترین عناصر بافت تاریخی بازار ارومیه به شمار می رود. قدمت بنای فعلی گنبدخانه که قدیمی ترین بخش مسجد می باشد به دوره سلجوقی،قدمت محراب گچبری نفیس مسجد نیز به دوره ایلخانی (سال ۶۷۶ ه.ق) می رسد.
شبستان چهل ستون ضلع غربی گنبد خانه نیز که در دوره صفویه بازسازی شده است بر روی بقایای قدیمی تری احداث شده است.قدمت حجرات اطراف صحن مسجد نیز به اوایل دوره زندیه می رسد.
کلیسای ننه مریم
کلیسای ننه مریم که در خیابان خیام ارومیه واقع شده، با نام کلیسای شرق آشور هم شناخته می شود. این کلیسا یکی از آثار تاریخی آشوری های ارومیه بوده و قدمت آن متعلق به دوره ساسانی می باشد. ملک دارای طاق هایی است که با آتشکده های ساسانی قابل مقایسه می باشد.
بنای تاریخی قلعه بردوک
مجموعه تاریخی بردوک در شمال غربی شهرستان ارومیه و مسیر جاده سرو قرار داشته و قدمت آن به دوره صفویه می رسد و شامل قلعه ،مقبره، مسجد و قبرستان می باشد.
این مجموعه با موقعیت دفاعی خاصی که دارد به مدت چندین سال در دوره صفویه همچون یک پادگان نظامی در مقابل حملات نظامی عثمانی ها عمل کرده است.
حمام شیخ سلماس
حمام شیخ در مرکز شهر سلماس قرار گرفته و بانی آن «مرحوم محمد طسوجی» بوده است. این حمام اولین و قدیمی ترین حمام شهر پس از زلزله سال ۱۳۰۹ سلماس می باشد . نام اولیه آن حمام طسوجی بوده و سپس توسط شخصی به نام «حاج مجتبی انتظاری » معروف به شیخ اداره می شد که به همین دلیل به حمام شیخ شهرت یافته است.
بازار خوی
بازار خوی که قدمت آن به دوره های صفویه تا قاجاریه می رسد در مرکز شهر خوی واقع شده است . این مجموعه شامل عنصری مانند : چهارسوها و راسته ها ،حجرات ، حمام محمد بیک با گچبری های نفیس،مساجد دوره قاجاریه با تزیینات آجر کاری و سراهای خان و میرهاشم می باشد.
عمارت کلاه فرنگی
عمارت کلاه فرنگی ماکو متعلق به اواخر دوره قاجاریه می باشد .این بنا با پلان داخلی صلیبی شکل و پلان خارجی هشت ضلعی در دو طبقه اجرا شده و دارای تزیینات گچبری و آیینه کاری فاخری است.
قره کلیسا
قره کلیسا یا کلیسای مربوط طاطائوس در شمال غرب دشت چالدران از توابع استان آذربایجان غربی واقع شده است . قدمت این بنا به روایت موسس خورناتسی مورخ مشهور ارامنه به اوایل دوره مسیحیت برمی گردد.
این بنای تاریخی در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است، همه ساله ارامنه ایران و جهان برای انجام مناسک عبادی و مذهبی خود در سالگرد شهادت طاطائوس که در فهرست میراث ناملموس نیز ثبت شده (هفته آخرتیر یا اوایل مردادماه) در این مکان گردهم می آیند و به اجرای مراسم عشا ربانی می پردازند.
تخت سلیمان تکاب
تخت سلیمان و مجموعه آثار باستانی آن یکی از مهم ترین مراکز تاریخ و تمدن کشور ایران و جزو مجموعه های تاریخی شاخص استان آذربایجان غربی می باشد. این اثر در فهرست میراث جهانی ثبت شده است . تخت سلیمان در زمان های پیش از تاریخ و دوران هخامنشی،اشکانی و ساسانی معبر شاهراه های عمده ای بوده است.
مجموعه بی نظیری که چشم آدمی را خیره می کند حصار عظیم دوره ساسانی است که با ظاهری تدافعی به طول ۱/۱۲۰ کیلومتر و عرض حدوداً ۳/۸۰ متر به شکل بیضی، تمام مجموعه و دریاچه مقدس را احاطه کرده است. این مجموعه در دوران ایلخانی نیز مورد استفاده قرار می گرفت.
