تاج محل: یک داستان عاشقانه

تاج محل یک مقبره بسیار زیبا و چشم نواز با سنگ مرمر سفید است که توسط امپراتور مغول، شاه جهان برای همسر محبوبش، ممتاز محل، ساخته شد. تاج محل در ساحل جنوبی رودخانه یامونا و در نزدیکی آگرا در هند قرار گرفته است.

اغراق نکرده ایم اگر بگوییم که این مکان مشهورترین جاذبه ی گردشگری هند محسوب می شود. ساخت این بنا ۲۲ سال طول کشید و سرانجام در سال ۱۶۵۳ به پایان رسید.

این بنای زیبا که یکی از عجایب جدید جهان محسوب می شود با تقارن، زیبایی ساختاری، خوشنویسی های پیچیده، سنگ های قیمتی منبت کاری شده و باغ با شکوه خود نفس را در سینه بازدیدکنندگان حبس می کند.

تاج محل نه تنها یک بنای یادبود برای همسر سلطان، بلکه نمادی از عشق پایدار او به همسرِ درگذشته اش بود. همین داستان رمانتیک و زیبای پشت این بنا نیز از جمله جذابیت های آن است. به خواندن این مقاله ادامه دهید تا از راز و رمز های تاج محل و داستان عاشقانه ی آن خبردار شوید.

یکی بود یکی نبود

در سال ۱۶۰۷ بود که شاه جهان، نوه اکبر بزرگ، اولین بار با محبوب خود ملاقات کرد. در آن زمان او هنوز پنجمین امپراتور مغول نشده نبود. شاهزاده خرمِ شانزده ساله، آنطور که او در آن زمان نامیده می شد، در اطراف بازار سلطنتی می چرخید و با دختران خانواده های بلند پایه که در غرفه ها کار می کردند معاشقه می کرد.

در یکی از این غرفه ها شاهزاده خرم با ارجمند بانو بیگم، دختر ۱۵ ساله ای آشنا شد.  پدر ارجمند بانو به زودی نخست وزیر می شد و عمه اش با پدر شاهزاده خرم ازدواج کرده بود. اگرچه عشق بین آنها در همان نگاه اول شکل گرفت، اما این دو اجازه ازدواج نداشتند. چرا که شاهزاده خرم ابتدا باید با قندهاری بیگم ازدواج می کرد.

در ۲۷ مارس ۱۶۱۲، شاهزاده خرم و معشوقه‌اش، که وی نام او را ممتاز محل (به معنی “سوگلی کاخ”) گذاشت، ازدواج کردند. ممتاز محل زیبا و در عین حال باهوش و مهربان بود. عموم علاقه زیادی به او داشتند چرا که از مردم مراقبت می کرد. او با جدیت فهرستی از بیوه ها و یتیمان تهیه کرد تا مطمئن شود به آنها غذا و پول کافی داده می شود. این زوج دارای ۱۴ فرزند شدند اما تنها هفت نفر از این کودکان زنده ماندند. تولد چهاردهمین کودک بود که باعث شد ممتاز محل فوت کند.

مرگ ممتاز محل

در سال ۱۶۳۱، سه سال پس از شروع سلطنت شاه جهان، شورشی به رهبری خان جهان لودی راه افتاد. شاه جهان ارتش خود را برای سرکوب شورشگران به دکن برد.

طبق معمول ممتاز محل نیز با وجود بارداری همراه شاه جهان شد. در ۱۶ ژوئن ۱۶۳۱ او در میانه اردوگاه دختری سالم را در چادری تزئین شده به دنیا آورد. در ابتدا همه چیز خوب به نظر می رسید اما ممتاز محل به زودی به حال مرگ افتاد.

لحظه ای که شاه جهان از وضعیت همسرش مطلع شد به سرعت به طرف او راه افتاد. صبح زود در ۱۷ ژوئن، درست یک روز پس از تولد دخترشان، ممتاز محل در آغوش شوهرش درگذشت. وی طبق سنت اسلامی بلافاصله در نزدیکی اردوگاه در Burbanpur دفن شد.

داستان می گوید که شاه جهان با فوت ممتاز محل به چادر خود رفت و هشت روز بی وقفه گریه کرد. گفته می شود هنگامی که او دوباره از چادر بیرون آمد، به طور قابل توجهی پیر شده بود و موهای سفید داشت.

برگرداندن ممتاز محل به خانه

در دسامبر ۱۶۳۱ پس از پیروزی علیه خان جهان لودی، شاه جهان دستور داد تا بدن ممتاز محل را از قبر خارج کرده و به آگرا بیاورند. برگرداندن او به آگرا یک راهپیمایی بزرگ شد چرا که عزاداران بسیاری در آن شرکت کردند.

وقتی بقایای ممتاز محل در ۸ ژانویه ۱۶۳۲ به آگرا رسید موقتاً در زمینی که توسط اشرافِ راجا جا سینگ اهدا شده بود دفن شد. اینجا نزدیک مکانی بود که تاج محل در آن ساخته می شد.

برنامه هایی برای تاج محل

شاه جهان، پر از اندوه، تمام احساسات خود را پای طراحی مقبره ای باشکوه و گرانقیمت برای ممتاز محل ریخت. این بنا همچنین از این نظر نیز منحصر به فرد است که اولین مقبره بزرگ اختصاص داده شده به یک زن بود.

اهیچ معمار مشخصی برای ساخت تاج محل شناخته نشده است. هر چند اعتقاد بر این است که شاه جهان، که خودش علاقه بسیاری به معماری داشت، مستقیماً با کمک تعدادی از بهترین معماران زمان خود بر روی نقشه ها کار کرده است. هدف این بود که تاج محل، “تاجِ منطقه” و نماینده بهشت بر روی زمین باشد. شاه جهان برای تحقق این امر از هیچ هزینه ای دریغ نکرد.

ساخت تاج محل

امپراتوری مغول یکی از ثروتمندترین امپراتوری های جهان در زمان سلطنت شاه جهان بود و این بدان معنا بود که وی منابع لازم برای ساخت این بنای عظیم را در اختیار داشت.

برای سرعت بخشیدن به فرآیند ساخت، تخمین زده می شود که حدود ۲۰۰۰۰ کارگر آورده شده و در نزدیکی شهر مستقر شدند که به نام ممتازآباد شناخته می شد. همچنین با صنعتگران ماهر و غیر ماهر بسیاری نیز قرارداد بسته شد.

مرگ شاه جهان

شاه جهان دو سال در عزا باقی ماند. او پس از مرگ همسر مورد علاقه‌اش هرگز به طور کامل بهبود نیافت. همین موضوع به پسر چهارم ممتاز محل و شاه جهان، یعنی اورنگ زیب این فرصت را داد تا سه برادر بزرگتر خود را بکشد و پدرش را به زندان بیندازد.

پس از ۳۰ سال امپراتوری، شاه جهان سرانجام مقلوب شد. او در سال ۱۶۵۸ به قلعه ی سرخ مجللی در آگرا تبعید شد. شاه جهان در حصر خانگی قرار داشت و هشت سال پایانی زندگی خود را با خیره شدن از پنجره به تاج محل گذراند.

هنگامی که شاه جهان در ۲۲ ژانویه ۱۶۶۶ درگذشت، اورنگ زیب پدرش را در کنار ممتاز محل و در سرداب زیر تاج محل دفن کرد. در طبقه ی اصلیِ تاج محل در بالای سردابه، اکنون دو سنوتاف (قبرهای عمومی خالی) قرار دارد. یکی در مرکز اتاق متعلق به ممتاز محل است و یکی در سمت چپ آن مربوط به شاه جهان.

تخریب تاج محل

شاه جهان به اندازه کافی ثروتمند بود که بتواند از پس هزینه های تعمیر و نگهداری تاج محل برآید. اما در طول قرن ها، امپراتوری مغول ثروت خود را از دست داد و تاج محل به ویرانه تبدیل شد.

در دهه ۱۸۰۰، انگلیسی ها مغولها را بیرون کرده و هند را به تصف خود درآوردند. در این زمان تاج محل به دلیل زیبایی اش کالبد شکافی شد. بریتانیایی ها سنگ های قیمتی را از دیوارهای آن جدا کردند. آنها حتی شمعدان ها و درهای نقره ای را به سرقت بردند و سعی کردند سنگ مرمر سفید آن را در خارج از کشور بفروشند. بالاخره لرد کرزون، نایب السلطنه بریتانیای هند بود که به جای غارت تاج محل، برای بازسازی آن تلاش کرد.

تاج محل در حال حاضر

تاج محل با ۲.۵ میلیون بازدید کننده، هر ساله به مکانی باشکوه تبدیل می شود. مردم می توانند به آنجا سر بزنند و تماشا کنند که چطور سنگ مرمر سفید در طول روز رنگ های متفاوتی به خود می گیرد.

ماهانه یک بار بازدیدکنندگان این فرصت را دارند که در طول شب ماه کامل یک بازدید کوتاه از این محل داشته و ببینند که چطور تاج محل در نور مهتاب می درخشد.

سرانجام در سال ۱۹۸۳ تاج محل توسط یونسکو در فهرست میراث جهانی قرار گرفت.

داستان غم انگیزی بود. اینطور نیست؟ امیدواریم برایتان جالب بوده باشد. اگر قصد بازدید از یادگار عشق ممتاز محل و شاه جهان را دارید ما در قوی سیاه پارسیان می توانیم کمکتان کنیم.

با ما در ارتباط باشید : ۰۲۱۶۵۲۵۵۵۳۴ – ۰۹۰۳۶۸۳۴۳۴۱